ماه:جولای 2017

کارشناسان فرهنگ و ادب فارسی به این پرسش پاسخ می دهند. این واقعیت پوشیده نیست که فضای نشر کشور، دیری است دچار رکود شدیدی شده، گواه این مدعا پایین آمدن بی سابقه شمارگان کتاب است. با این اوصاف هنوز کسانی به کتابفروشی ها مراجعه می کنند و سراغی از آن «یار مهربان» می گیرند. هر چند کتاب هایی که مردم خواهان آن هستند، شاید تعدادشان چندان زیاد نباشد. در مراجعاتی که به کتابفروشی های مختلف داشتم، دریافتم که بیشترین فروش در بخش کتاب های نه چندان جدی با موضوع روانشناسی و رمان های عامه پسند است. بعد از آن هم کتاب های درمانی، فراروانشناسی و عرفانی است. دلایل مردم برای خرید کتاب گاهی بسیار جالب است! برای کسی که از بیرون نگاه می کند شاید تصور کند این گفته توأم با اغراق است ولی عین حقیقت است. از شکل و رنگ جلد کتاب بگیرید تا کتابی برای روی شومینه! درباره این مسائل و وضعیت کتاب و کتابخوانی در ایران و برای آسیب شناسی مسأله ای که با آن روبه رو هستیم، نظر دکتر محمد علی اسلامی ندوشن (نویسنده برجسته کشورمان) را جویا شدم، که همواره در مقالاتش نسبت به موضوع فرهنگ و کتابخوانی حساسیت داشته است. وی در پاسخ گفت: «جوانان ما از فرهنگ و تمدن خود تا حدی فاصله گرفته اند، اطلاعاتشان درباره گذشته ایران و ادبیات ناقص است. به نظرم این امر سلامتی معنوی آن ها را تهدید می کند. کتاب خواندن باعث می شود جوانان ما فرهنگ کشور خودشان را بشناسند و بتوانند به پیشرفت کشور کمک کنند. امروز جوانان ما بیشتر به فوتبال می پردازند و چیزهایی از این قبیل. از کتاب بریده اند. اگر چیزی می خوانند در همان حد است که در کتب درسی وجود دارد. الان هم کتاب های خوبی چاپ می شود. مسأله این نیست که کتاب خوب وجود ندارد بلکه علایق دیگری در بین جوانان باب شده. جوانان قدر وقت و عمر خود را نمی شناسند. در ادبیات ما به وقت شناسی و بهار جوانی خیلی بها داده شده ولی جوانان ما با ادبیات سر و کاری ندارند.»

کتاب چیست؟ خواندن کتاب واقعاً چه ارزشی دارد؟ چرا ما باید وقت خود را صرف خواندن کنیم؟ چرا آموختن واجب است؟ چرا خداوند در قرآن به قلم قسم خورده است؟ چرا نویسندگان می نویسند؟ و چرا ما باید ایده ها و نطرات خود را به دیگران هم انتقال دهیم؟ آیا اگر ما از نظر اطلاعات پربار باشیم چه ثمره ای برای ما و جامعه ما دارد؟ جواب این سؤالات چیست؟ تا حالا این سؤالات به ذهن شما هم خطور کرده است؟ شما در روز به چه چیزهایی می اندیشید؟ و چه چیزی نظر شما را جلب می کند؟ کتاب از ریشه کتب به معنی نوشتن آمده است . ریشه آن عربی است. واقعاً انسان های دوران قدیم چه طور به ذهنشان رسید بنویسند! چرا دوران قدیم کتاب این همه ارزش داشت؟ آیا این را می دانستید که قیمت کتاب آن دوره از نون شب شان گران تر بود؟ و مردم و هر کس که میخواست یک جلد کتاب بخرد چه قدر هزینه پرداخت می کرد؟ شاهان و پادشاهان و افراد ثروتمند آن ها فقط کتاب های نفیس را داشتند و کتاب ها را در زنجبر داشتند. می دانید چرا؟ چون کتاب نایاب بود و صنعت چاپ هنوز نیامده بود. و مردم قدر کتاب را می دانستند. والان کتاب های الکترونیکی با قیمت ارزان و حجم کم در همه جا به وفور پیدا می شود. و مردم دیگر تمایل به خرید کتاب ندارند. همه می دانیم هرچی کالا کمتر باشه طرفدار بیشتر. آیا کتاب در آینده به فراموشی می رود؟ و کتاب الکترونیکی جای آن را می گیرد؟ شما چه فکر می کنید؟ آموختن واجب است چون جهل و تاریکی به دانش و نور تبدیل خواهد شد. آموختن واجب شده بخاطرچه کسی؟ خوب به خاطر شما تا به آسایش و رفاه و آرامش برسید. ما با قلم اطلاعات خود را ماندگار می کنیم و باعث انتقال آن می شویم. پس برای همین است که خداوند به قلم در قرآن قسم می خورده است. کسی که نداند همانند کوری می باشد که جهان خود را در ظلمت می بیند. پس چه زیباست کتاب را دوست خود دانستن و ارزش قایل شدن.

مطالعه، یک فرایند فعّال ذهنی است برخلاف تلویزیون، کتاب ها شما را وادار می کنند که از مغز خود استفاده کنید. در هنگام مطالعه شما بیشتر فکر می کنید و باهوش تر می شوید. مطالعه، پایه های مهارت را می سازد برای هر موضوعی روی کره زمین، کتابی نوشته اند که می توان آن را مطالعه نمود. چرا؟ چون کتاب خواندن به روشن شدن موضوعات پیچیده کمک می کند. کتاب ها اطلاعاتی را فراهم می کنند که خیلی اوقات از بحث های کلاس درس عمیق تر هستند. مطالعه، واژگان شناخته شده شما را افزایش می دهد به خاطر دارید که در دوران ابتدایی چگونه معنی یک کلمه را با خواندن لغات دیگر موجود در یک جمله یاد می گرفتید؟ همین فایده را کتاب خواندن دارد. مخصوصاً وقتی که کتاب های سنگین (از نظر مفهومی) را مطالعه می کنید، خودتان را با لغت های جدیدی مواجه می ببنید که در حالت عادی با آنها سر و کار ندارید. مطالعه به شما این امکان را می دهد که به صورت اجمالی با سایر فرهنگ ها و مناطق آشنا شوید منطقه مورد علاقه شما برای گذراندن تعطیلات کجاست؟ به شما پیشنهاد می کنم که درباره آن مناطق خیلی مطالعه کنید. هرچه اطلاعات بیشتر، بهتر! کتاب ها می توانند افق دید شما را با ارایه آنچه این مناطق برای دیدن دارند، گسترش دهند. مطالعه، تمرکز را افزایش می دهد همانطور که قبلاً اشاره کردم، مطالعه کتاب از قوای ذهنی بهره می برد. این باعث می شود که شما در بلند مدت روی آنچه مطالعه می کنید تمرکز کنید. برخلاف مجلات، مقالات اینترنتی یا ایمیل ها که ممکن است حاوی بسته های اطلاعاتی کوچکی باشند. کتاب ها همه ماجرا را بیان می کنند. از آنجایی که شما برای مطالعه مجبورید تمرکز کنید، مانند ورزش کردن، تمرکز خود را ورزیده تر می کنید. مطالعه باعث ایجاد اعتماد به نفس می شود با مطالعه کتاب های بیشتر، آگاهی و تجربه شما در رابطه با مطالبی که می خوانید بیشتر می شود و به افزایش اعتماد به نفس تان کمک می کند. از آنجایی که شما خوب مطالعه می کنید، دیگران برای دریافت پاسخ سوالات خودشان مجذوب شما می شوند. این باعث می شود که شما احساس بهتری نسبت به شخصیت خود داشته باشید. مطالعه، حافظه را تقویت می کند تحقیقات نشان می دهند که اگر شما از حافظه تان استفاده نکنید، آن را از دست خواهید داد. جدول کلمات متقاطع نمونه ای از بازی هایی است که می تواند آلزایمر را کاهش دهد. مطالعه راهی است غیر از روش های بازی با کلمات که می تواند حافظه شما را تقویت کند. مطالعه مستلزم به خاطر سپردن جزییات، رویدادها و در کتب ادبی، موضوع داستان، مضمون و شخصیت هاست.

خیلی از آدمها از فواید خواندن یک کتاب خوب خبر ندارند. با روزی ۱۰ دقیقه کتاب خواندن، شما میتوانید وارد یک دنیای جدید شوید، و با یاد گرفتن چیزهای جدید از این دنیا، زندگی خودتان رو بهبود ببخشید. آسمونی در این مقاله معرفی کوتاهی از کتاب و همچنین 20 فایده کتاب خواندن و مطالعه را برای شما خوبان تهیه کرده است. کتاب مجموعه‌ای از صفحات نوشته‌شده، مصور، چاپ‌شده یا صفحات خالی (صفحه سفید و نانوشته)؛ ساخته‌شده از جوهر، کاغذ (ورق)، پوست حیوانات یا مواد دیگر (چسب، نخ و…) است که معمولاً از یک طرف یا سمت به یکدیگر محکم شده یا متصل می‌گردند. هر صفحه در کتاب، ورق و هر سمت یا روی هر ورق، صفحه نامیده می‌شود. به مجلّدکردن کتاب به اصطلاح صحافی گفته می‌شود. کتاب در اندازه‌های گوناگون وجود دارد. در ایران قطع رحلی، وزیری و جیبی از معروف‌ترین قطع‌های کتاب است. کوچکترین کتاب دنیاکه یک انجیل است، در موزهٔ کلیسای وانک اصفهان نگهداری می‌شود. اولین کتاب به زبان فارسی در هلند و به دست یک ارمنی به زیور طبع آراسته شده است. از انواع دیگر کتاب، کتاب دیجیتالی (e-Book) است که کتاب در قالب بسته‌های نرم‌افزاری مانند پی‌دی‌اف ارائه می‌شود که وسایلی نیز به نام کتابخوان الکترونیکی مانند آمازون کیندل برای خواندن آن به کار می‌رود. نمونهٔ دیگری از کتاب غیرچاپی، کتاب صوتی است. تاکنون تعریف مشخص و کاملی که بتواند مفهوم تمام انواع گوناگون کتاب را دربربگیرد، ارائه نشده‌است و نخواهد شد. اما یکی از تعاریف معتبری که برای کتاب ارائه شده‌است، مربوط به سازمان یونسکو می‌شود: کتاب نوعی اثر چاپی صحافی‌شده‌است که بیشتر از ۴۹ صفحه داشته باشد و مانند نشریات، تحت یک عنوان ثابت، به‌صورت دوره‌ای منتشر نشود تعریف دیگری نیز کتاب را «مجموعه‌ای از لوح‌های چوبی یا عاجی یا مجموعه‌ای از ورق‌های کاغذ، پوست آهو یا ماده‌ای مانند آن، اعم از دست‌نویس یا چاپی که با هم به نخ کشیده یا صحافی شده باشند» معرفی کرده‌است. واژه‌شناسی واژه کتاب از زبان عربی وارد فارسی شده‌است. در فارسی میانه نامک (به فارسی دری نامه) به طور عمومی به کتاب اطلاق می‌شد و فروردگ به آنچه امروز عموماً نامه خوانده می‌شود. در دورهٔ تکوین فارسی دری نیز نامه به معنی مطلق کتاب به کار رفته‌است. در فارسی میانه از اصطلاحات تخصصی‌تر ماتیکان (رساله) و نسک (برای بخش‌های اوستا) استفاده شده‌است. کلمهٔ نُبی که همریشه با نبشتن (نگاشتن) است و معنای مطلق کتاب یا نوشته از آن مستفاد تواند شد، در فارسی دری به معنی خاص قرآن به کار رفته‌است. پیشینه کتاب قدمتی پنج‌هزارساله دارد. کتاب‌های نخستین به شکل لوح‌های گلی بودند. اما با گذشت زمان، با توجه به دسترسی بشر به امکانات جدید و تغییر نیاز بشر به ارتباطات و اطلاعات، شکل کتاب‌ها تکامل یافت.